เทศกาลกลางฤดูใบไม้ร่วง （中秋节 จงชิวเจี๋ย）หรือที่ชาวไทยเราเรียกกันว่า เทศกาลไหว้พระจันทร์ ภาษาอังกฤษเรียกว่า Mid-Autumn Festival ครับ ซึ่งจะตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 8 ตามปฏิทินจันทรคติของชาวจีนและในปีนี้ ตรงกับวันศุกร์ที่ 13 กันยายน 2562 ครับ เทศกาลนี้มีความสำคัญกับชาวจีนเป็นอย่างมากครับเพราะว่า เป็นการเฉลิมฉลองหลังการเก็บเกี่ยวในฤดูใบไม้ร่วง เป็นการมาร่วมกันรื่นเริง ก่อนที่จะต้องเก็บเนื้อเก็บตัวในช่วงฤดูหนาว ในสมัยก่อนกษัตริย์จะทำการบูชาพระอาทิตย์ในช่วงฤดูใบไม้ผลิ และบูชาพระจันทร์ในช่วงฤดูใบไม้ร่วง ซึ่งธรรมเนียมนี้ได้มีมาพันกว่าปี ตามแนวคิดของลัทธิเต๋าแล้วครับและเมื่อผ่านการเวลามาเรื่อย ๆ ประเพณีนี้ก็ได้ลงสู่ชาวบ้านร้านตลาดแล้วครับ จนมาถึงปัจจุบัน
วิถีชีวิตของชาวจีนได้เปลี่ยนไป จากการไหว้บูชา ได้เปลี่ยนเป็นการร่วมกันชื่นชมความงามของดวงจันทร์แทน ในวันนี้ เราจะมาพูดกันถึงความเชื่อ ที่มา นิทานปรัมปรา ที่เกี่ยวข้องกับวันไหว้พระจันทร์กันครับ เอาจริง ๆ แล้วมีหลากหลายที่มาเลยครับ ในวันนี้ขอหยิบเฉพาะเรื่องที่เล่าต่อกันมาอย่างแพร่หลาย และคนยังเชื่อกันอยู่นะครับ
แต่ไม่ว่าจะเป็นความเชื่อเรื่องไหนก็ดี ประเพณีกลางฤดูใบไม้ร่วงนี้ก็ยังสืบสานกันต่อไป จนถึงขั้นเป็นวันหยุดราชการของประเทศจีนเลยนะครับ
มาเรียนภาษาจีนกันดีกว่าครับ 中 (จง) กลาง 秋 (ชิว) ฤดูใบไม้ร่วง 节 (เจี๋ย) เทศกาล 中秋节 (จงชิวเจี๋ย) เทศกาลกลางฤดูใบไม้ร่วง 月饼 (เยวี่ยปิ่ง) ขนมไหว้พระจันทร์ 农历 (หนงลี่) ปฏิทินจันทรคติ 秋天 (ชิวเทียน) ฤดูใบไม้ร่วง 春天 (ชุนเทียน) ฤดูใบไม้ผลิ 故事 (กู้ซื่อ) นิทาน 神话传说 (เสินฮว่า ฉวนซัว) เทพปกรณัม
เรื่องแรกครับ โฮ่วอี้ยิงดวงอาทิตย์ 后羿射日 (โฮ่วอี้ เซ่อรื่อ) ตามเทพปกรณัมของชาวจีน เล่าว่า เมื่อสมัยโบราณมีดวงอาทิตย์อยู่ 10 ดวง ซึ่งสร้างความลำบากในการชีวิตสร้างความเสียหายต่อชีวิตต่าง ๆ บนพื้นโลก ส่งแสงแผดเผาป่าไม้ และสายธารการเพาะปลูกก็มีปัญหา
และอุปสรรค และในเรื่องนี้โฮ่วอี้เป็นพระเอกเลยครับ เป็นคนใช้ธนูมายิงดวงอาทิตย์ดับไป
9 ดวง และเหลือเพียงแค่ดวงเดียว ซึ่งก็ได้กลายเป็นผู้กล้า ไปเลยครับ
เรื่องที่สองครับ ฉางเอ๋อหนีสู่ดวงจันทร์ 嫦娥奔月 (ฉางเอ๋อ เปินเยวี่ย) อึกหนึ่งเทพปกรณัมของชาวจีน หญิงสวยงามคนหนึ่งที่ชื่อว่า ฉางเอ๋อ ได้ถูกชายดุร้ายที่ชื่อว่า
เฝิงเหมิงรุกไล่หมายพรหมจรรย์ เมื่อฉางเอ๋อ ไม่มีหนทางหนี จึงได้กินยาของพระแม่ฟ้าแห่งตะวันตกเข้าไป ซึ่งเป็นยาอายุวัฒนะและได้กลายเป็นเซียนเหินสู่ดวงจันทร์ไป
เรื่องสุดท้ายครับ การลุกฮือปฏิวัติของจูหยวนจาง 朱元璋月饼起义
(จูหยวนจาง เยวี่ยปิ่ง ฉี่อี้) ในช่วงปลายราชวงศ์เยวี๋ยน ที่ชาวมองโกลเข้ามายึดครองแผ่นดินจีนและชาวฮั่น ที่เป็นชาวจีนแท้ไม่พอใจโดยมีจูหยวนจางเป็นผู้นำชักชวนชาวฮั่นให้ลุกฮือขึ้นเพื่อก่อการปฏิวัติล้มล้างราชวงศ์มองโกล ทวงแผ่นดินจีนคืนให้สู่ชาวฮั่นโดยทำการเขียนจดหมายนัดหมายวันเวลาในการลงมือ ระบุว่าในคืนที่มีแสงสว่างเหมาะแก่การลงมือ นั่นก็คือวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 คืนพระจันทร์เต็มดวง ที่ดวงจันทร์โคจรมาอยู่ใกล้โลกมากที่สุด หลังจากนั้นก็สอดเข้าไปในขนมไหว้พระจันทร์ เพื่อใช้เป็นข้ออ้างในการส่งจดหมายนัดต่อ ๆ กันไป และทำให้การลุกฮือปฏิวัตินั้นประสบความสำเร็จ จูหยวนจางจึงได้ขึ้นมาเป็น ปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์หมิงต่อไป
